Historiek van Limes Gatia

Op 5 november 1985 werd de genealogische geschiedkundige kring Limes Gatia Geetbets officieel boven de doopvont gehouden. Huidig (ere)voorzitter Guido Vangansewinkel nam destijds het initiatief een lessenreeks stamboomonderzoek te organiseren. Die kon op heel wat interesse en bijval rekenen. Men voelde meteen aan dat het niet bij deze ene actie mocht blijven, maar in een permanente werking moest voorzien worden. Er was duidelijk nood en er bestond een leemte.

Omdat het stamboomonderzoek aan de basis lag, werd in de eerste plaats het genealogische aspect in de naam opgenomen. Aangezien genealogie echter niet zonder geschiedenis kan, werd ook het adjectief geschiedkundige voor de kring geplaatst. Het was meteen een van de weinige, zo niet de enige, apolitieke vereniging gevormd door leden van de drie deelgemeenten.

In 1992 gingen een aantal bestuursleden rond de tafel zitten. In hun achterhoofd sluimerde het idee om te starten met een eigen tijdschrift. In dit tijdschrift zouden allerhande bijdragen over de drie deelgemeenten gepubliceerd worden, in de mate van het mogelijke gelijk verdeeld over Geetbets, Rummen en Grazen, naar gelang van de inzet van de auteurs en het aanbod aan teksten. Deze doelstelling proberen we 19 jaargangen later nog steeds in ere te houden. Het tijdschrift verschijnt vier keer per jaar en was in maart 2010 aan zijn 69ste nummer toe. Dat is in het totaal goed voor 2.923 blz. die door verschillende schrijvers bijeen gepend werden. Veel onderwerpen werden nog niet behandeld en wachten op onderzoek en publicatie. Het tijdschrift staat trouwens open voor iedereen die in eigen naam iets over Geetbets, Rummen of Grazen wil publiceren.

Daarnaast publiceerde de kring van 1994 tot nu 19 boeken over de geschiedenis van Geetbets, Rummen en Grazen, daarin begrepen zes boeken over de parochieregisters en de burgerlijke stand van de deelgemeenten (tot 1910). Hiermee werd terug aangeknoopt met de oprichting van de kring. Deze boeken konden steeds op een grote interesse rekenen hetgeen herdruk na herdruk noodzakelijk maakte en zelfs tot volledige uitputting van verschillende titels leidde. (cf. rubriek publicaties)

Bij het opstarten van het tijdschrift werd naar iets gemeenschappelijks van de drie deelgemeenten gezocht. Uiteindelijk koos men voor de naam Limes Gatia, een samenstelling van Limes dat ‘grens’ betekent (de grens tussen het oude Graafschap Loon waartoe Rummen en Grazen behoorden en het hertogdom Brabant waartoe Geetbets behoorde) en van Gatia, de oudste schrijfwijze van de Gete, de rivier die mee deze grens tekende. Het logo van de kring is ook opgebouwd uit drie delen, met heraldische symbolen voor de drie deelgemeenten. In het gemeentewapen van Geetbets viel Grazen uit de boot.

In de voorbije jaren werden heel wat voordrachten gegeven over diverse onderwerpen. De kring organiseerde op eigen houtje tentoonstellingen over oude klasfoto’s, oude ambachten, hoeve- en woningbouw, genealogie, oude kaarten, de bevrijding en de tweede wereldoorlog, foto’s van vroeger, wonen, de wielerkoersen voor beroepsrenners etc.

De activiteiten van de kring werden naar de buitenwereld toe uitgebreid in die zin dat de gemeente meer en meer op hen een beroep deed voor gidsbeurten. Bij de Open Monumentendagen, voor tekstbijdragen voor de gemeentelijke toeristische folders, voor verschillende wandel- en andere gidsen, voor teksten voor de website van de gemeente, voor de vertelavonden en andere projecten in samenwerking met de culturele raad. Limes Gatia gaf zelf de aanzet en werkte intensief mee aan de viering van de 925ste verjaardag van Rummen in 2003 en de 850ste verjaardag van Geetbets in 2006.

In feite is de kring uitgegroeid tot het onmisbaar geworden ‘geheugen’ van de ganse fusiegemeente zonder onderscheid noch voorkeur voor een van de deelgemeenten. Dit wil zeggen dat men ook achter de schermen steeds op zoek blijft naar allerhande materiaal: foto’s, bodemvondsten, doodsprentjes, doodsbrieven, oude kaarten, documenten, voorwerpen van plaatselijke economie, informatie en noem maar op. Het blijft een dagdagelijkse zoektocht om deze oude ‘schatten’ van de ondergang te redden. In vele gevallen wordt die ‘oude nest’ spijtig genoeg gewoon vernietigd wanneer men oude huizen afbreekt of valt ten prooi van een ‘opruimend’ vuur.

In samenwerking met het gemeentebestuur van Geetbets werd gezocht naar een oplossing om een museumruimte te kunnen inrichten waar het verleden van de gemeente permanent kan tentoongesteld worden en blijven. Waar het erfgoed van de gemeente kan bewaard worden. Waar de plaatselijke geschiedenis kan gevisualiseerd worden en heel tastbaar wordt. Waar de plaatselijke bevolking zijn verleden kan ontdekken en waarderen. Deze doelstelling is inmiddels verwezenlijkt in het g museum .